در شماره ۱۴۰ تجارت فردا در میزگردی در مورد آب و کشاورزی، به همراه دکتر مرتضی تهامی‌پور، شرکت کردیم که می‌توانید این‌جا بخوانید. قرار بود یکی از دوستانی که تجربه زیادی در مورد مسایل آب در ایران دارند (و حضورشان می‌‌توانست به غنای بحث خیلی کمک کند) هم به میزگرد ملحق شوند که در لحظه آخر برای‌شان مشکلی پیش آمد و عملا ما من و دکتر تهامی‌پور صحبت کردیم. بقیه مقاله‌های پرونده این شماره در مورد آب خواندنی است و توصیه می‌کنم ببینید.

جمعی از دوستان دانش‌گاه‌های MIT و Tufts یک کارگاه دو روزه در زمینه «دیپلماسی آب» برای نجات دریاچه ارومیه ترتیب دادند. من هم در مورد اقتصاد نجات دریاچه صحبت کردم که می‌توانید اسلایدهای آن‌را این‌جا ببینید. در خلال صحبت سعی کردم نشان دهم که نجات دریاچه از مسیر صرفه‌جویی در آب کشاورزی و هدایت آب به دریاچه با چه چالش‌های محاسباتی، اقتصادی و عملی مهمی رو به رو است. امیدوارم به زودی فرصت کنم و متن فارسی این صحبت را در قالب یک مقاله منتشر کنم.

این مقاله‌ای است که برای پرونده روزنامه شرق نوشته‌ام. بقیه مقاله‌های پرونده را می‌توانید این‌جا و این‌جا بخوانید. ********* در چند سال اخیر و با آشکارتر شدن تغییرات بلندمدت در روند بارش در کشور از یک سو و برداشت غیربهینه از منابع آب غیرتجدیدپذیر زیرزمینی از سوی دیگر٬ مساله بحران آب در ایران در مرکز توجه‌ها قرار گرفته است و واکنش‌های وسیعی هم به بار آورده است. بحران آب و مساله تغییرات اقلیم (Climate Change) موضوعی جدید یا مختص ایران نیست و مساله‌ای است که بیش‌تر کشورهای دنیا (از جمله کشورهای توسعه‌یافته) به صورت جدی با آن مواجه هستند. ایالت کالیفرنیای آمریکا مثال معروفی از خشکسالی طولانی‌مدت و مساله‌ساز در یکی از ثروت‌مندترین نقاط جهان است. وضعیت کلی کشور ما هم با بقیه دنیا متفاوت نیست. جهان ظرف دو دهه گذشته سعی کرده‌ است پاسخ‌هایی برای تطبیق با مشکل کم‌آبی بیابد و تا حدی هم به راه‌حل‌هایی دست‌ پیدا کرده است. بنا براین ما در این جدال تنها نیستیم و حجم قابل توجهی از تجارب جهانی پیش روی ما است. همین تجارب می‌گوید که راه‌حل برخورد با معضل کاهش عرضه آب دست‌ شستن از بخش کشاورزی در همان قدم اول نیست. منطقا ممکن است پاسخ بهینه بخش کشاورزی به شرایط فیزیکی٬ قیمتی، نهادی و سیاستی جدید انقباض یا تغییر کامل در الگوی تولید باشد ولی نمی‌توان چنین پاسخی را به صورت پیشینی به بخش کشاورزی و روستایی تحمیل کرد. روی‌کردی که من از آن پشتیبانی می‌کند برخورد فعال (Proactive) بخش کشاورزی با معضل است و باور دارم که باید گفتمان مسلط در برخورد با مساله تغییر اقلیم در کشور بر این اساس استوار باشد. در برخورد فعال دو محور اصلی باید مد نظر قرار گیرد. اول این‌که علامت‌های غلطی که بخش کشاورزی داده شده است تصحیح شود و دوم این بخش برای تطبیق و بازسازی خود در شرایط جدید حمایت شود. ضمن این‌که...ادامه مطلب ...