در اقتصاد انرژی مبحث جالبی هست به اسم اثر بازگشتی (Rebound Effect) که به طور ساده می‌گوید که اگر کارآیی مصرف انرژی بالا رود ممکن است بر خلاف شهود اولیه مصرف “کل” انرژی به جای کاهش، افزایش پیدا کند! دلیلش البته ساده است: با افزایش راندمان مصرف انرژی قیمت نسبی واحد مطلوبیت ناشی از انرژی کم شده می‌شود (شبیه این‌که گوشت مرغ ناگهان ارزان شود). دو اثر قیمتی و (شبه) درآمدی ممکن است طوری عمل کنند که در بهینه‌سازی جدید سبد مصرف، مصرف کل انرژی بیش‌تر شود.

حالا همین اثر برای اسکایپ من افتاده است. به خاطر تنبلی ذاتی از تلفن اسکایپ استفاده نمی‌کردم چون باید چند دقیقه وقت صرف تنظیم حسابم می‌کردم. چند وقت پیش در یک سفر طولانی دیدم که بابت رومینگ موبایلم کلی پول اضافه می‌دهم. اسکایپ را فعال کردم و دیدم عجب! قیمت مکالمه یک دهم قیمتی است که روی موبایل می‌دادم و مشتری اسکایپ شدم.

نتیجه: ام‌روز که سابقه پرداخت‌هایم به اسکایپ را نگاه کردم دیدم در کل هزینه بیش‌تری بابت مکالمه تلفنی پرداخت کرده‌ام! دقیقن از جنس اثر بازگشتی. اسکایپ ده برابر ارزان‌تر بوده و به خاطر ارزانی‌اش پنجاه برابر بیش‌تر این طرف و آن‌طرف تلفن زده‌ام!

احتمالن می‌توانید کلی مثال دیگر از زندگی خودتان به این پست اضافه کنید.