سال‌ها پیش وقتی در ایران برای انتخاب رشته و تز دکترای احتمالی مشورت می‌گرفتیم (و دغدغه اصلی این بود که آیا موضوع باید به اقتصاد ایران مربوط باشد یا یک موضوع انتزاعی تئوریک باشد) یک جواب استاندارد این بود که موضوع تز دکترا مهم نیست چرا که دکترا صرفن آموزش روش تحقیق است و فرد بعد از آن کار اصلی‌اش را شروع می‌کند. شکی نداریم که بعد از تحصیل و در دنیای واقع فرد بسیاری جزییات را می‌آموزد که در زمان تحصیل فرصت آن نیست با این همه برداشت شخصی من زیاد با جواب استاندارد قبلی هماهنگ نیست. این چند مورد به ذهنم می‌رسد:

۱) آینده کاری فرد خصوصن در خارج از ایران به شدت به موضوع تزش وابسته است. اکثر موسسات در زمان استخدام فرد را برای کاری استخدام می‌کنند که تز دکترا یا پسادکترایش را روی آن انجام داده و لذا در بلندمدت این موضوع گاه مومنتومی درست می‌‌کند که تغیر از آن بهینه نیست. از آن طرف گرفتن شغل جدی بدون داشتن سابقه تحقیق مرتبط در آن حوزه کار بسیار مشکل (اگر نگوییم غیر ممکن) است.

۲) حداقل در اقتصاد و مخصوصن در فاینانس، دوره چند ساله دکترا فرصتی برای آموختن عمیق تئوری‌هایی است که تک‌‌تکش در عمل مهم است و جایی به کار می‌آید. آن جدایی تیپیکالی که معمولن مردم بین کار باریک و تئوری به درد نخور در دوره دکترا و مهارت کار عملی تصور می‌کنند به نظرم در این حوزه‌ها برقرار نیست. به‌ترین متخصصان اقتصادی در عمل کسانی هستند که تئوری را هم درست‌تر و عمیق‌تر و البته با نگاه انتقادی می‌دانند. من شخصن در این یکی دو ساله و خصوصن چند ماه اخیر که بیش‌تر کارعملی هم می‌کنم از تمام آموخته‌هایم به نوعی استفاده می‌کنم و هر جا هم که می‌لنگم به خاطر ضعفم در همان معلومات تئوریک دوره تحصیل است.

۳) دوره دکترا فرصت شبکه‌سازی است. کسی که درس می‌خواند و می‌خواهد بعدن به ایران برگردد احتمالن به‌ترین فرصت را برای حضور در کارگاه‌ها و سمینارها در اختیار دارد تا بداند چه کسانی روی چه موضوعاتی کار می‌کنند.

۴) تجربه دوره دکترا صرفن به آموختن مهارت عمومی روش تحقیق (مثل پیدا کردن موضوع و روش ارجاع به منابع در یک مقاله!) محدود نمی‌شود. تحصیل در یک مدرسه خوب به فرد اجازه می‌دهد تا بارها مقاله‌هایش را ارائه کند و صدها سخن‌رانی دیگر گوش کند و از اشکالاتی که مخاطبان به شیوه مدل‌سازی و تخمین و نتیجه‌گیری و الخ محققان دیگر می‌‌گیرند نکات ریزی بیاموزد که یکی از مهم‌ترین قابلیت‌های یک محقق و مشاور در دوره پس از تحصیل خواهد بود.