سرمایه‌داران زالوصفت
۱) تعبیر سرمایه‌دار زالو صفت یا بخش خصوصی سودجو و موارد مشابه آن هر چند مدتی است که از ادبیات مسوولان رخت بر بسته است – و این کار را مدیون دولت هاشمی هستیم- ولی هم‌چنان در پس ذهن آنان و نیز در آشکار گفتگوهای روزانه مردم حضور دارد. گویی مردم و مسوولان ما که هر کدامشان یک بهینه‌کننده کامل منافع هستند از کسانی که سرمایه بیشتری دارند انتظار دارند تا جوری متفاوت از رفتار معمول نوع بشر رفتار کنند و هر وقت هم که سرمایه‌داران همان مسیری را رفتند که تک‌تک آدم‌ها می‌روند شایسته صفت زالوصفت باشند.
۲) ما مردم عادی در هر لحظه در جستجوی فرصتی هستیم تا منافع خودمان را تا حد نهایت خودش بیشینه کنیم. هر جا که وامی در کار بود سعی می‌کنیم درخواست کنیم تا گیر ما هم بیاید، اگر تعاونی مسکنی بود عضوش می‌شویم، اگر پیش فروش خودرو و موبایل بود پول‌هایمان را جمع می‌کنیم و ثبت نام می‌کنیم، اگر بورس سودآور بود پولمان را وارد بورس می‌کنیم و اگر نبود از آن بیرون می‌کشیم، اگر خانه یک طبقه داشتیم با کسی شریک می‌شویم و آپارتمان می‌سازیم، اگر بشود از کیش جنس ارزان آورد پای کار هستیم، خیلی‌هایمان می‌ریم و با چندرغاز پس‌انداز‌هایمان زمین‌هایی در جاهای پرت می‌خریم تا بعدا که گران شد صاحب خانه شویم، خرید عمده را ترجیح می‌دهیم تا ارزان بخریم، حتی وقتی می‌دانیم قرار است جنسی گران شود سعی می‌کنیم زودتر بخریم که بعدا پول بیشتری ندهیم. وقتی هم فروشنده هستیم – چه فروشنده کارمان و چه دارایی‌مان- معمولا سعی می‌کنیم به گران‌ترین قیمت ممکن بفروشیم. از موارد استثنایی که به دلایل خاص انسانی یا اخلاقی این‌کار را نمی‌کنیم که بگذریم عمده رفتار عادی ما در طول زندگی بر این منوال است. لطفا بگویید چند نفر را می‌شناسید که این کار را نمی‌کنند. دقت کنید که همه مثال‌هایم کاملا قانونی و شرعی است.
۳) سرمایه‌داران حرفه‌ای هم کاری نمی‌کنند جز همین کارها که ما می‌کنیم ولی در مقیاس کلان‌تر. این طبیعت هر کسی است که بخواهد از پولش حداکثر سود را کسب کند و ربطی هم به سرمایه‌دار وطنی و غیروطنی ندارد. دماغ سرمایه‌دار بوی پول را تشخیص می‌دهد. حال اگر این سود از تولید به دست آمد تولید می‌کند، اگر در ساختمان‌سازی بود وارد آن می‌شود، اگر قرار شد از تجارت پول در بیاورد به سمت آن می‌رود و اگر وام گرفتن از خارج و گذاشتنش در بانک داخلی سودآور بود این کار را می‌کند. همه این مثال‌ها درست به اندازه کارهای قبلی شرعی و قانونی است فقط مقیاس آن بزرگ‌تر است. واضح است که صحبت از کارهای غیرقانونی و غیرشرعی – مثلا فروش مواد مخدر یا زمین‌خواری یا دریافت وام غیرقانونی و الخ- نمی‌کنم که کسی بخواهد آن‌را مثال نقض برای حرف من بیاورد.
۴) بازار آزاد با تقریب خیلی خوبی اجازه نمی‌دهد کسی پول الکی دربیاورد. این‌که چرا در ایران سرمایه‌داران از دید مردم به زالو صفت تبدیل می‌شوند تا اندازه زیادی ریشه در سیاست‌هایی دارد که دولت تنظیم می‌کند و بازار آزاد را مختل می‌کند. دوستم خوبم احمد سیف صنعت سیمان را مثال زده و گفته که قیمت سیمان بعد از آزادسازی چند برابر شده است. حرفش می‌تواند درست باشد به شرطی که آزادسازی کامل صورت نگیرد و واردات منع شود. در حالی که اگر واردات هم کاملا آزاد باشد به محض این‌که تولید‌کنندگان سیمان بخواهند قیمت‌ها را بیش از حد نرمال بالا بکشند عده‌ای سرمایه‌دار سودجوی دیگر دست به واردات می‌زنند و آخر بازی قیمت سیمان همانی خواهد بود که باید باشد. ضمن این‌که تولید‌کننده دارد کار خودش را می‌کند و جنس را به بالاترین قیمت ممکن می‌فروشد. فراموش نکنید عین تک تک ما که خانه یا ماشین‌مان را به گران‌ترین قیمت ممکن می‌فروشیم. یا در مثال وام خارجی و تبدیل آن به وام داخلی تقصیر دولت است که در شرایط تورمی قیمت ارز را سال‌ها است ثابت نگاه داشته و چنین مجرای آسانی برای پول درآوردن خلق کرده است. تا وقتی دولت چنین علامت‌هایی به آحاد اقتصادی می‌دهد آن‌ها هم سعی می‌کنند تا می‌توانند از قبل آن پول دربیاورند. علامت‌ها را درست کنید تا همین زالوصفت‌ها کار دیگری کنند.
دیدگاهتان را بنویسید