۱) در جامعه ای که اکثریتش مذهبی هستند و تعداد قابل توجهی از آن ها دست و دلشان از خوردن پول حرام می لرزد باید برای مباحث جدید راه حل شرعی پیدا کرد. ممکن است کسی روی کرد دیگری در باب روش دست یابی به ارزش های زندگی داشته باشد ولی این دلیل نمی شود که فکر کند می تواند ایده خودش را به راحتی به بقیه جامعه تحمیل کند. حتی اگر نشان دهیم که عقل روش دیگری پیش روی ما می گذارد عده زیادی از آدم ها با روش عقلی ما هم راه نخواهند شد. به نظر من یافتن روش هایی برای سازگاری بین بانک داری و بازار سرمایه مدرن و شرع در جوامع اسلامی عین اصلاح گری است. اصلاح گری که تاثیر قابل توجهی در توسعه اقتصادی این کشورها خواهد گذاشت.

۲) ماجرا فقط به سپرده گذار و وام گیرنده محدود نمی شود. دوستان بسیار با استعداد و با قابلیتی را می شناسم که می توانند متخصصان خوبی در زمینه فاینانس و شرکت های سرمایه گذاری باشند ولی به ملاحظه مسایل شرعی وارد این حوزه کار نمی شوند.

۳) فقه از جنس حقوق است. فقیه به طور صریح با کارکرد و توجیه عقلی ماجرا سر و کار ندارد هر چند در باطن از این توجیهات تاثیر می پذیرد. دوستانی که به صوری بودن راه حل ها اشکال می گیرند (و من کاملا این اشکالاتشان را درک می کنم و برای خودم هم این سوال پیش آمده است) توجه کنند که در یک قرارداد حقوقی صورت ماجرا بسیار مهم است. فقیه هم مانند حقوق دان به دنبال صورت حقوقی می گیرد که ماجرا را قابل قبول کند. زمانی هم برای این کار انگیزه خواهد داشت که حس کند که گرهی در زندگی مردم ایجاد شده که باید از درون فقه راهی برای حل آن بیابد.

۴) اگر به پیروی از گوهر دین معتقد باشیم با این راه حل های به قول دوستان صوری مساله پیدا می کنیم. این را درک می کنم.

۵) من آقای موسویان را نمی شناسم و عقاید سیاسی اش هم اصلا اهمیتی ندارد. مصاحبه ها و نوشته هایش را خوانده ام و به نظرم می رسد که ماجرا را خوب درک کرده است. اتفاقا اگر قرار است تحولی در احکام شرعی مساله اتفاق بیفتد این افراد تاثیرگذار خواهند بود.

۶) از دل سوزی برخی دوستان ممنونم ولی واقعا نمی فهمم چرا باید نگران این باشم که یک فرد با چه گروهی موافق و مخالف است و تبعات نوشتن راجع به او چیست. اگر قرار است نگران این جور چیزها باشیم که باید لیوان چای را جمع کنیم و برویم دنبال کارمان.

پ.ن : این کامنت دانی من اشکال دارد. اگر در کامنتتان لینک اینترنتی باشد منتشر نمی کند و منتظر می ماند که تاییدش کنم. لطفا اگر منتشر نشد دوباره نفرستید.

مطالب مرتبط : مهدی رجاییان