دو تا از کتاب‌هایی که این چند وقت خوانده‌ام به شرایط فعل مرتبط و به لحاظ جذابیت قابل توصیه هستند. اولی برای بچه‌های داخل ایران “وجدان بیدار” نوشته اشتفان تسوایگ است که به قضیه اعتراض سباستیان کاستلیو به کالون (ر‌ه‌بر معروف جریان اصلاح دینی) می‌پردازد که بی‌شباهت به روشن‌گری‌های امیل زولا در جریان محاکمه درایفوس نیست هر چند که شجاعت مورد نیاز برای آن خیلی بالاتر بوده. روی جلد کتاب خیلی فریبنده نیست و آدم فکر نمی‌کند کتاب جدی می‌خرد ولی بعد از خواندن به نظرم کاملن قابل توصیه آمد. دقت کنید که در میانه داستان جوانه‌های شکل‌گیری اومانیسم را هم می‌شود ردیابی کرد.

دومین کتاب را به دوستان خارج از ایران توصیه می‌کنم: Humanity, A Moral History of Twentieth Century. کتاب فلسفی خالص نیست. روایت تاریخی از جنایت‌های مهم قرن بیستم در نقاط مختلف دنیا می‌دهد و بعد سوالات اساسی را پیش می‌کشد. من نمی‌توانستم در هر روز بیش از یک فصلش را بخوانم. از بس برخی روایت‌ها سنگین و تکان‌دهنده بود. حیف کتابم را در سفری گم کردم و فعلن ندارمش و گرنه دوست داشتم خلاصه‌ای از یکی از فصل‌های میانی در باب کشتار در ویتنام را این‌جا می‌نوشتم. خوش‌بختانه کتاب ارزانی هم است.

به عنوان اولین پیش‌نهاد برای کار جمعی پیش‌نهاد می‌کنم این کتاب را ترجمه کنیم. هر کس دوست داشت به من خبر بدهد. فقط باید خودتان بتوانید به کتاب دست‌رسی داشته باشید. فکر نمی‌کنم فایلی از کتاب جایی موجود باشد که من بتوانم برای کسی بفرستم. این محدودیتی است که پیش‌روی دوستان ساکن ایران است و شاید ترجمه‌هایی از این دست به رفع این محدودیت کمک کند. البته مساله کپی‌رایت هم هست که باید با ناشر حل کرد.