من هم مثل برخی دوستان همین خط استدلال را دنبال می‌کردم که یا موسوی دور اول رای می‌اورد و لذا رای ما به کروبی تاثیری روی نتیجه ندارد یا می‌روند دور دوم و رایی که دور اول می‌خواستیم به صورت استراتژیک به او بدهیم را دور دوم بهش می‌دهیم. می‌خواهم نشان دهم که استدلال دوستان لزومن درست نیست و تغییر رای از کروبی به موسوی در دور اول می‌تواند تاثیر واقعی داشته باشد.

رای استراتژیک در اصطلاح انتخاب عمومی رایی است که غیرصادقانه ابراز شده است به این معنی که با وجود ترجیح نامزد الف به ب، فرد آگاهانه به ب رای می‌دهد. با این محاسبه که رای صادقانه به الف در هیچ سناریویی نتیجه را تغییر نمی‌دهد ولی رای به ب باعث می‌شود تا شانس گزینه نزدیک‌تر به ترجیحات رای‌دهنده بالا برود. من در دور قبل یک پیش‌نهاد کردم و آن این‌که بخشی از طرف‌داران هاشمی که مطمئن هستند او اول می‌شود ولی قضیه به دور دوم کشیده می‌شود به صورت استراتژیک به معین رای بدهند و بعد در دور دوم رای را به هاشمی برگردانند. خودم هم همین کار را کردم. البته محاسبه من برای رای معین اشتباه بود ولی تصور کنید اگر فقط دویست هزار نفر از طرف‌داران هاشمی (کم‌تر از ۳ درصد) به کروبی رای استراتژیک می‌دادند نتیجه چه تغییر اساسی می‌کرد.

سناریوی فوق را تصویر کردم تا نشان بدهم که در شرایطی که رای نامزدها به هم نزدیک است رفتارهای استراتژیک می‌تواند نتیجه را زمین تا آسمان تغییر دهد. حال به سناریوی فرضی زیر توجه کنید: موسوی ۱۵ میلیون، احمدی‌نژاد ۱۴ میلیون، کروبی ۴ میلیون و رضایی یک میلیون رای. فرض کنید در دور دوم همه رای‌های رضایی و نصف رای‌های کروبی که مربوط به مناطق محروم است به احمدی‌نژاد می‌رسد. اگر نصف طرف‌داران کروبی به صورت استراتژیک به موسوی رای بدهند او در دور اول برنده است. اگر صادقانه رای بدهند انتخابات به دور دوم می‌رود و کافی است احمدی‌نژاد در فاصله دور اول تا دوم صد هزار نفر به رای خودش اضافه کند (یا صد هزار نفر از طرف‌داران لب مرزی موسوی کنار بکشند) تا موسوی را شکست دهد.

مثال فوق فقط یک مثال بود. می‌خواهم بگویم در یک رقابت نفس‌گیر مثل انتخاباتی که ما پیش رو داریم گاهی چند صد هزار رای می‌تواند نتیجه را کاملن تغییر دهد. حال که بر اساس نتایج تمامی نظرسنجی‌های موجود به نظر می‌رسد کروبی شانسی برای اول یا دوم شدن در دور اول ندارد طرف‌دارانش می‌تواند اثرحاشیه‌ای علامت‌دهی از طریق رای‌دهی به کروبی را با منافع حاشیه‌ای تغییر احتمالی نتیجه نهایی بین احمدی‌نژاد و موسوی بسنجند و رای بدهند.

پ.ن: نوشته صادق‌الحسینی در نقد این نوشته