بازارهای مالی یک سنجه کمی برای سنجش باور عمومی در مورد احتمال و میزان تاثیر تحولات سیاسی فراهم می‌کنند. اگر مرگ بن‌لادن موثق باشد، امکان خوبی برای تعیین قیمت اتفاقات نادر (Rare Events) خواهد داد. صبح‌ که بازارهای مالی باز شوند از روی قیمت اختیارات (Options) می‌شود اطلاعاتی راجع به باور ذهنی بازار از شدت و احتمال حملات خرابکارانه استخراج کرد.

یک روش جالب در این موارد نگاه کردن به قیمت اختیارات خارج از سوددهی (Out of Money) است. فرض کنیم شاخص بورس – یا متوسط قیمت ۵۰۰ سهم اول – الان ۱۰۰۰ باشد. احتمال این‌که شاخص سال بعد ۹۵۰ یا ۱۱۰۰ شود عدد قابل توجهی است ولی احتمال این‌که در یک سال آینده این شاخص به مثلن ۴۰۰ سقوط کند خیلی اندک است مگر این‌که اتفاق ناگهانی عظیمی (مثل یک بحران اقتصادی شدید،‌ یک اتفاق طبیعی بسیار گسترده، حمله خرابکارانه‌ای که چشم‌انداز آینده را تیره کند، تحولات سیاسی منفی و …) رخ دهد.

لذا اگر مثلن اختیار فروش* (Put Option) داشته باشیم که قیمت نقدکردن (Strike Price) آن ۴۰۰ باشد، این اختیار فقط در زمان اتفاقات خیلی نادر و عظیم ارزش خواهد داشت و در شرایط تحولات تدریجی بازار ارزشش صفر خواهد بود. چون یک اختیار فروش فقط زمانی ارزش دارد که قیمت سهام به زیر آن رقم ۴۰۰ سقوط کند و در بالای آن ارزش خاصی ندارد، درست مثل بیمه که فقط وقتی تصادف کردیم ارزش پرداخت مثبت دارد. حالا اگر ام‌روز صبح ببینیم که قیمت اختیاراتی از این جنس تغییرات شدید داشت یعنی این‌که بازار مرگ بن‌لادن را یک اتفاق مهم (یا به زبان دیگری، رفع احتمال یک اتفاق محتمل بد) ملاحظه کرده و باورش را در مورد احتمال یا شدت وقوع اتفاقات نادر منفی بازنگری کرده است.

به این خاطر هم به قیمت اختیارات خارج از سوددهی (Out of Money) نگاه می‌کنیم چون قیمت آن‌ها به تحولات کوچک حساس نیست و لذا تخمین به‌تری از اثر اتفاقات عظیم به دست می‌آوریم. اگر به قیمت یک اختیار فروش روی مثلن ۹۵۰ نگاه می‌کردیم چیز زیادی دست‌گیرمان نمی‌شد چون این قیمت به هزاران خبر ریز و درشت دیگر هم واکنش نشان می‌دهد و معلوم نیست که اثر خالص بن‌لادن روی قیمت آن چیست.

چند مورد دیده‌ام که متخصصان علوم سیاسی کم کم از همین ارقام بازار مالی برای تحقیقات مربوط به تحولات سیاسی استفاده می‌کنند. البته الان لینک مشخصی در ذهنم نیست.

* اختیار فروش خیلی شبیه بیمه است. وقتی چنین قراردادی را بخرید، یک قیمت نقد کردن انتخاب می‌کنید که در مثال ما ۴۰۰ است. تا وقتی که قیمت دارایی مد نظر (در مثال ما شاخص سهام) بالای ۴۰۰ باشد، خریدار هیچ پولی دریافت نمی‌کند ولی اگر شاخص به زیر ۴۰۰ سقوط کند خریدار به اندازه تفاوت قیمت روز و عدد ۴۰۰ پول دریافت می‌کند. هر قدر احتمال سقوط شاخص به زیر ۴۰۰ بیش‌تر باشد، قیمت این قرارداد هم بیش‌تر می‌شود.