• دهه انقلابی ها

    رفیق باتجربه و اهل تاملی دارم که همیشه ما را از یک اشتباه در تحلیل برحذر می داشت. می گفت طبیعت انسان ها کشش هایی دارد که در مقابل زیاد شدن یک موضوع در سطح اجتماع شورش می کند و خواستار تغییر وضع موجود می شود. استدلالش را تا به این جا می رساند که می گفت مثلا روند دین گریزی در جامعه ممکن است موقت باشد و بعدها در مقابل چنین فرآیندی واکنشی رخ می دهد (چیزی مثل انقلاب اسلامی) که دوباره وضع را به یک حالت نسبتا متعادل برمی گرداند. این اتفاقاتی که دارد می افتد انگار این باور من به نوعی از پایان تاریخ و روند حاکمیت لیبرالیسم را به چالش کشیده است. همانند دهه ۶۰ که دوره چپ ها و دهه ۷۰ که دوره دولت های نظامی در جهان سوم، دهه ۸۰ که دهه محافظه کاران و دهه ۹۰ که دوره سرخوشی لیبرال ها بود دهه ما انگار دارد تبدیل می شود به دهه انقلابی ها و بنیادگراها. شور و حالی را که کتاب های دهه ۶۰میلادی تصویرش می کردند نه به آن شدت ولی تا حدی لمس می کنم. امروز که عکس های حماس را نگاه می کردم دلم پر زد به حس های انقلابی ده دوازده سال قبل. حرف این دوست ما انگار خیلی بی راه نبود. به قول مریم نفرت از تحقیر چند صد ساله دوباره دارد یک جور دیگر خودش را باز می نمایاند. آیا انقلابی های این دهه حرفه ای تر از هم تایان چهل سال پیش شان شده اند؟ این سوالی است که جوابش هیجان انگیز است.
  • بازار کوپن بنزین

    ایده مجلس مبنی بر سهمیه بندی بنزین در سال آینده و ممنوعیت واردات باعث شکل گیری یک بازار داخلی بین مصرف کنندگان مختلف می شود که مهدی یحیی نژاد هم قبلا چیز جالبی در موردش نوشته بود. در واقع این سیاست به طور ضمنی به معنی توزیع مقدار مشخصی از یارانه ولی به شکل بنزین بین تمام کسانی است که صاحب اتومبیل هستند. در قدم بعدی کسانی که مصرف شان کم تر از مقدار سهمیه دریافتی است علاقه مند خواهند بود مازاد بنزینشان را به کسانی که مصرف بالاتر دارند بفروشند. این باعث می شود تا یک قیمت واقعی در حاشیه بازار رسمی شکل گیرد که در آن کوپن بنزین خرید و فروش می شود. این قیمت قطعا بسیار بالاتر از قیمت های فعلی خواهد بود. قیمت جدید که به نوعی هزینه فرصت مصرف بنزین خواهد بود علامت های جدیدی به صاحبان اتومبیل می دهد و برخی از آن ها ممکن است به این نتیجه برسند که برایشان بهینه است که از مصرف خود کم کرده و بر فروش بنزین مازاد بیفزایند تا مازاد نقدی بیش تری به دست آورند. کسانی هم که مطلوبیتشان با مصرف بیش تر بهینه می شود بر قیمت پیشنهادی می افزایند. دست آخر یک قیمت تعادلی در بازار غیررسمی شکل می گیرد که روی خیلی چیزها تاثیر می گذارد از جمله قیمت خودروهای پر مصرف. گفته بودم که با این جور سیاست ها مخالفم ولی در مقایسه با وضع فعلی به نظرم این سیاست یک قدم به سمت شکل دهی به بازار و واقعی کردن قیمت است.
  • بزرگ نمایی آمار

    حوزه انتخاب عمومی (Public Choice) که در واقع یک جور اقتصاد سیاسی مدرن است یک درس ساده دارد: سیاست مداران هم افراد بیشینه کننده مطلوبیت هستند بنابراین در پس هر رفتار سیاسی دنبال منافعی باشید که بیشینه می شود. این موضوع شاید تا حدی بدیهی به نظر برسد ولی وقتی در یک چارچوب تحلیلی قرار بگیرد ایده های جالبی برای شناخت برخی دلایل رفتارهای سیاسی می دهد. مثلا با همین ایده می شود فهمید که چرا سازمان بهزیستی یا نهادهای مسوول در شهرداری که مسوولیت نگهداری – و نه عدم تولید- زنان خیابانی و کودکان بی سرپرست یا معتادان را بر عهده دارند و کسانی مثل متخصصین آسیب های اجتماعی که از این راه حق مشاوره می گیرند سعی می کنند آمار این نوع ناهنجاری ها را بالاتر از واقع اعلام کنند. آمارهایی که قاعدتا یک سازمان دولتی باید در اعلام آن ها محتاط عمل کند ولی معمولا این جور نهادها آن را به طرز عجیبی بزرگ نمایی می کنند. یک دلیلش می تواند این باشد: هر قدر تصویر بزرگ تری از این مساله بسازند بودجه بیش تری برای سازمان یا پروژه هایشان دریافت می کنند و در نتیجه چیز بیش تری هم گیر خودشان می آید. پس انگیزه دارند این کار را بکنند.
  • دیدار تاریخی با هودر!

    کامنت‌هایی که ملت برای ماجرای دیدار من و حسین گذاشتند آخر بامزه است. البته یک قسمت جالبش اینه که اکثر کسانی که کامنت‌های این جوری گذاشتن من را از نزدیک نمی‌شناسن و برای خودشان تصورتان عجیب دارند. اون‌هایی که من را می‌شناسن می‌دونن -و فکر کنم توی این وبلاگ هم قبلا یکی دو بار اشاره کردم- که آدم نسبتا کوتاه‌بیایی هستم که اهل قهر و دعوا هم نیستم و همیشه سعی می‌کنم تا جایی که طرف مقابل به لحاظ حداقل‌های استاندارد اخلاقی انسان غیرقابل قبولی نباشد – مثلا نژادپرست نباشد- این اختلافات را تا حد امکان از بین ببرم. در مورد حسین که تازه من فقط منتقد نوع نوشتنش بودم و البته هنوز هم هستم و باهاش پدرکشتگی که نداشتم که بخواهم به خاطر خوش‌آمد کسان دیگر فیگور دشمنی بگیرم. این وسط از رفتار حسین هم خیلی خوشم اومد. شاید من اگر جای او بودم بهش زنگ نمی‌زدم چون نمی‌دانستم حالا طرف چه جوری برخورد می‌کند و اصلا حوصله برخورد سرد و کم محلی از کسی را ندارم. وقتی زنگ زد حس کردم مثل هر دو وبلاگ‌نویس دیگه می‌تونیم بنشینیم و از حرف زدن لذت ببریم. برداشتم هم از دیدار چند ساعتی این بود که شخصیت حضوری حسین خیلی جذاب‌تر و معقول‌تر از شخصیت وبلاگی‌اش است. خب به لحاظ سیاسی و به لحاظ ایده‌هایی که حسین داشت اشتراکی با هم نداریم و من بر خلاف حسین اساسا هویت جنبشی یا اکتیویستی برای وبلاگستان قایل نیستم. بلکه معتقدم وبلاگ جایی است برای نوشتن و آموختن از نوشته‌ها و کامنت‌های دیگران و لاغیر. واضح است که او غیر از این فکر می‌کند. در مورد انتقادم به لحن نوشته‌هایش هم خیلی با هم صحبت کردیم و حسین دلایلی داشت که برای من به صورت کامل قابل فهم یا قابل قبول نبود و لذا انتقادم هنوز به قوت خود باقی است. سعی هم نکردم...ادامه مطلب ...
  • پرویز فتاح

    از بین وزیران کابینه احمدی‌نژاد از داوود دانش جعفری خوشم می‌آمد. تازگی‌ها به پرویز فتاح هم علاقه‌مند شده‌ام. فتاح با این که مهندس است و با این که از یک شرکت پیمانکاری نیمه خصوصی خارج از وزارت نیرو آمده ولی خیلی زود متوجه مساله‌ها شده و به خوبی نقش یک وزیر نیروی کلان‌نگر که دید اقتصادی دارد را ایفا می‌کند. مثلا یادم است در اولین صحبتش در مجلس از واقعی‌شدن تعرفه‌های آب دفاع کرد و بعد هم چند بار این موضوع را تکرار کرد تا زمانی‌که عملا احمدی‌نژاد جلویش را گرفت. بعد از آن لحنش را عوض کرد و صحبت از طرحی کرد که از اقشار ضعیف تعرفه آب و برق دریافت نشود ولی در عین حال اضافه کرد که من هیچ قولی به مشترکین پر مصرف نمی‌دهم که اتفاقا هر دو امر مرسومی در دنیا است. دی‌روز هم دیدم گفته بخش برق باید خصوصی و خودکفا شده و به جای دریافت یارانه از دولت، مالیات پس بدهد. من تا حالا ندیده‌ام فتاح حرف بی‌ربط بزند یا سوتی بدهد لذا از آن‌هایی است که حرف‌هایش را با دقت دنبال می‌کنم. کاش یه بیست نفر دیگر مثل او دور و بر احمدی‌نژاد بودند. هر چند نمی‌دانم این یکی را تا کی تحمل می‌کنند یا خودش تا کی حوصله می‌کند این طوری حرف بزند.
  • با دلارهای نفتی چه کنیم؟

    از این مقاله که امروز تو شرق چاپ شده خودم خیلی راضی نبودم و آن طوری که می‌خواستم از آب درنیامد. به این خاطر جمله‌ای که آخرش از بچه‌هایی که این ایده‌ها را داده بودند تشکر می‌کرد و اول کار گذاشته بودم را برداشتم تا بعدا نگند این مقاله نه چندان جالب را به اسم ما چاپ کرده. خلاصه گفتم بگم که قول و قرارها یادم نرفته. ضمنا از تیتری که شرق انتخاب کرده خوشم اومد. دستشون درد نکنه.
  • بدون شرح!

  • تک سوالی

    دی‌شب یکی زنگ زد و گفت سلام من فلانی هستم. برای امروز بعد از ظهر با هم قرار گذاشتیم. حالا نتایج این دیدار از دو حالت خارج نیست. یا چنان کتک کاری می‌کنیم که می‌ریم بیمارستان (عطف به ماسبق) یا رفیق می‌شیم و عکس‌ شام خوردنمون را می‌زارم این‌جا. حالا حدس بزنید طرف کیه؟ راهنمایی این که احتمالا براتون جالبه.
  • ما و کره‌ای‌ها

    یک ویژگی جالب آدم‌ها در ایران خصوصا مدیران دولتی و سخنران‌های شبه متخصص این است که یک حرف بی‌ربط را که جایی به گوششان می‌خورد یاد می‌گیرند و بعد به شیوه فیلسوفانه‌ای در محافل مختلف تکرار می‌کنند جوری که بعد از یک مدتی شنیدن این جمله‌ها بدجوری روی اعصاب آدم می‌رود. یکیش این جمله بامزه است که «ما و کره توسعه اقتصادی – در برخی نسخه‌ها آمده خودروسازی یا صنایع الکترونیک – را با هم شروع کردیم و وقتی شروع کردیم کره از ما عقب‌تر بود. ما هنوز پیکان می‌سازیم و کره‌ای ها کجا هستند.» فکر کنم تا حالا صد بار این جمله را شنیده‌ام.به نظر شما این حرف چقدر معتبر است؟
  • بزرگ‌راه رایگان

    یک قانون خدشه‌ناپذیر اقتصادی می‌گوید که در شرایط عرضه رایگان کالاها تقاضا آن قدر بالا می‌رود که از عرضه پیشی گرفته و لذا باعث تشکیل صف ‌شود. فکر کنم یک مثال خیلی عینی برای این قضیه تراکم خودرو‌ها در بزرگ‌‌راه‌های اکثر شهرهای بزرگ دنیا است که به دلیل رایگان بودن استفاده از بزرگ‌راه‌ها رخ می‌دهد … ترجمه از وبلاگ اقتصاددان محبوب من گری بکر

درباره خودم

حامد قدوسی٬ متولد بهمن ۱۳۵۶ هستم و با همسرم مريم موقتا در نزدیکی نیویورک زندگي مي‌كنم. در دانش‌گاه اقتصاد مالی درس می‌دهم. به سینما، فلسفه و دين‌پژوهي هم علاقه‌مندم.
پست الکترونیک: ghoddusi روی جی‌میل

جست و جو

بایگانی‌ها