این سفر باعث شده تا تعداد زیادی از دوستان قدیمی و جدید را که دکترای مهندسی خوانده/می‌خوانند را ببینم و طبعا یک موضوع ثابت گفت و گو هم تحقیق دکترای دو طرف بود. از این صحبت‌ها به جمع‌بندی‌هایی رسیده‌ام که این‌جا خلاصه می‌کنم. این جمع‌بندی‌ها برای خود من از جهت درک تفاوت فرهنگ تحقیق و انتشار علم در دو حوزه مختلف مفید بوده است. ۱) در اقتصاد دوره دو ساله درس‌های دکترا (Course Work) بسیار کلیدی است و اصولا تا آخر آن دانش‌جو به سختی می‌تواند درگیر کار جدی شود. در مهندسی اهمیت درس از دانش‌گاه به دانش‌گاه متفاوت است ولی به طور عمومی چون دانش‌جویان دکترای مهندسی قبلا به اندازه کافی با مفاهیم پایه آشنا شده‌اند درس‌ها آن تعیین‌کنندگی که در اقتصاد دارند را ندارند. به عنوان مثال یک دانش‌جوی دکترای اقتصاد ممکن است برای اولین بار با مفاهیم اقتصاد خرد یا سنجی در سال اول آشنا شود. در حالی که دانش‌جوی دکترای مخابرات زنجیره‌ای از دروس سنگین ریاضی در این زمینه را گذرانده است. ۲) در مهندسی استاد راهنما نقش کلیدی در تعیین تحقیق دانش‌جو دارد. به همین خاطر است که دانش‌جویان مستقیمن با استادان مکاتبه می‌کنند و در زمان پذیرش هم تا اندازه خوبی می‌دانند که در کدام آزمایش‌گاه و در کدام پروژه استاد کار خواهند کرد. این باعث می‌شود تا هم زمان کم‌تری برای یافتن موضوع تلف کنند و هم ارتباط تنگاتنگی با استاد راه‌نما داشته باشند. نهایتا این موضوع برای خود من توضیح داد که چرا اکثر مقالات دانش‌جویان مهندسی هم‌راه با استاد راه‌‌نما و یا با چند نفر نویسنده دیگر است. در اقتصاد بر عکس این وظیفه دانش‌جو است که موضوع خوب پیدا کند. پروژه و آزمایش‌گاه به معنی که در مهندسی هست این‌جا وجود ندارد و دانش‌جو باید مدت‌ها فکر کند و بخواند تا بتواند به سوالی برسد که ارزش کار داشته باشد....ادامه مطلب ...

فضای فاینانس در اروپا توسط ریاضی‌دان‌ها و اقتصاددان‌های تئوری کار اشغال شده است. به این خاطر تصور یک دانش‌جوی دکترا از مقاله خوب چیزی است که یا باید پر باشد از مدل‌های عجیب تعادل عمومی و نظریه قرارداد در فضای زمان پیوسته و انتگرال‌های تصادفی و توپولوژی اندازه‌های ریسک و الخ و یا روش‌های پیش‌رفته اقتصادسنجی. تجربه من در آمریکا درست برعکس بود. البته دانش‌کده فاینانس آستین شاید کمی حالت حدی داشته باشد و لزوما نماینده جامعه دانش‌کده‌های آمریکا نیست ولی به عنوان یک دانش‌کده خوب (نه لزوما جزو لیگ هاروارد و ییل و ام آی‌تی) اطلاعات جالبی می‌دهد. این‌جا تعداد زیادی مقاله بازار کار (Job Market Talk) را گوش کردم که دست آخر پنج نفر از نویسندگان‌شان از آستین پیش‌نهاد کار گرفتند که خب موفقیت شغلی بزرگی است. چند تا از این مقاله‌ها هیچ مدل ریاضی نظری به آن معنی نداشتند و فقط مبتنی بر شهود اقتصادی درست و معقول بودند. روش‌های اقتصادسنجی‌شان هم واقعا از سطح درس مقدماتی اقتصادسنجی فراتر نمی‌رفت ولی توجه خیلی‌ها را جلب کرده‌ بودند. چرا؟ به نظرم به دو دلیل: یکی این‌که سوال تحقیق خیلی جالبی انتخاب کرده بودند که افراد برای شنیدن جواب آن مشتاق بودند. در واقع فرضیه‌ای را بررسی می‌کردند که هم رد و هم قبول آن اطلاعات مفیدی تولید می‌کرد. دوم این‌که موفق شده بودند برای رفع مشکل درون‌زایی (Endogenuity) که معضل همیشگی تحقیقات فاینانس است متغیر ابزاری (IV) درست و معقولی پیدا کنند و تست‌های پایداری لازم را هم به جا آورده بودند. یک فایده خیلی مهم این دیدار یک ترمی برای من همین بود که ذهنیتم را نسبت به اهمیت و جذابیت کار تجربی خوب بسیار روشن‌تر کرد و عملا هم مسیر تزم را تحت‌الشعاع قرار داد. به گونه‌ای که این احتمال وجود دارد که مقاله بازار کارم به جای یک کار تئوریک مقاله‌ای تجربی باشد. این داستان...ادامه مطلب ...

پاداش ۱۶۵ میلیون دلاری AIG صدای خیلی‌ها را در آورده است. اوباما که بدجوری عصبانی است و خانه نمایندگان هم در پی تصویب لایحه‌ای است که به پاداش‌های بالا بیش از ۹۰ درصد مالیات ببندد که در عمل به معنی ممنوع کردن پرداخت پرداخت پاداش توسط بانک‌های خصوصی (و بنا به برخی روایت‌ها بانک‌های خصوصی که از طرح نجات استفاده کرده‌اند) است. همان گونه که مخالفان هم گفته‌اند کل رقم این پاداش‌ها در قیاس با نیازهای مالی موسسات مالی و کل گردش مالی اقتصاد آمریکا آن‌قدر ناچیز است که اصلا به حساب نمی‌آید و ماجرا بیش‌تر جنبه سمبولیک دارد. ولی ظاهرا این جنبه سمبولیک که بیش‌تر به منظور راضی کردن شهروندان (خصوصا شهروندان آسیب‌دیده از بحران که باید پست مفصلی از تجربه‌های گفت و گو با آن‌ها بنویسم) صورت می‌گیرد می‌تواند کار را بدتر کند. تا جایی که من فهمیدم رقم معقولی که دولتی‌ها برای دست‌مزد بانک‌داران صحبت می‌کنند چیزی حدود ۲۵۰ هزار دلار در سال است که برای مدیران این صنعت بسیار ناچیز است. این رقم باعث می‌شود تا مدیران درجه یک که باید موسسات مالی را در این شرایط بحرانی نجات دهند بانک‌های آمریکایی را ترک کرده و یا به بانک‌های اروپایی و آسیایی بپیوندند و یا اصولا ترجیح دهند خانه‌نشین شوند و برای مدتی کتاب بخوانند. احتمالا کسانی که سال‌ها در مستند رده‌های بالا بوده‌اند و جمع دریافتی‌های چند ده میلیونی داشته‌اند آن‌قدر پول دارند که تا سال‌ها امور روزمره زندگی را بگذرانند و نیازمند این ۲۵۰ هزار دلار نباشند (با فرض کردن این‌که ارزش استراحت و کتاب‌خواندن و سفر و گذران وقت با خانواده و یادگیری مباحث جدید و نوشتن خاطرات برایشان بیش از ۲۵۰ هزار دلار در سال ارزش دارد که احتمالا دارد). به این ترتیب این راه‌حل‌ جزو آن‌هایی است که به اصطلاح Backfire می‌کند یعنی موضوع را بدتر می‌کند. پ.ن: نوشته پویان را...ادامه مطلب ...

در آمریکا حداقل دو نوع شهر وجود دارد: ۱) شهرهای کوچک ولی زنده با سبک زندگی اروپایی مثل آستین و برکلی و بوستن و دیویس و پالو آلتو که پر است از پیاده‌رو (به قول کاوه) و کافی‌شاپ و اتفاقات فرهنگی و سینمای آلترناتیو و موزه نقاشی و اتوبوس و دانش‌جو و … در برخی از این‌ شهرها حضور مظاهر فرهنگ عامه آمریکایی مثل مک‌دونالد و وال‌مارت رسما ممنوع است. ۲) شهرهای آمریکایی‌تری که از لحظه‌ای که وارد می‌شوی همه‌جا پر است از مرکز فروش ماشین دست دوم و انواع خدمات وام و تبلیغات حل کردن مشکلات وام‌های پرداخت نشده و عکس‌های وکلای ورشکستگی و ریل استیت و برگر کینگ و تاکو بل و تبلیغ دوره‌های ام‌.بی.ای و مراکز خرید. وقتی می‌گویم پر است واقعا منظورم این است که پر است یعنی در سرتاسر مرکز شهر به تناوب فقط همین چیزها را می‌بینی. طبقه‌بندی فوق جامع نیست و مثلا شهرهایی مثل نیویورک و سان‌فرانسیسکو و شیکاگو که ترکیبی از دو فاکتور قبلی است را در بر نمی‌گیرد ولی برای شخص من زندگی در آن شهرهای نوع دوم که انگار کل فضای شهری‌اش حول مسابقه مصرف (در برخی موارد مصرف بر پایه توهم نسبت به درآمد آینده) شکل گرفته است بدون هیچ تردیدی غیرممکن است.

نشسته‌ام در دفتر شایان رو به صحرای آریزونا و کار می‌کنم. ده سالی می‌شد این اولین دوست به معنی واقعی تکنوکراتم را ندیده بودم. آن موقع‌ها که ۱۸ ساله بودم و شایان مدیر شبکه و اینرنت مرکز تحقیقات فیزیک نظری بود می‌رفتم دفترش و ساعت‌ها با کتاب‌هایش مشغول می‌شدم و وقتی جلسه داشتند آن بغل می‌نشستم و گوش می‌کردم ببینم آدم بزرگ‌ترها در جلسات حرفه‌ای چه می‌گویند. یک بار زنگ زد گفت آقایی از آمریکا آمده که شرکت رایانه‌ای دارد و می‌خواهد در ایران یک تیم درست کند که تولید نرم‌افزارشان را برون‌سپاری کنند، دوست داری بیا و گوش کن. رفتم. دکتر تابش هم بود. کلی در آن جلسه چیز یاد گرفتم. الان ۱۳ سال از آن جلسه آموزنده دم عید آخر سال ۷۴ گذشته. باز من نشسته‌ام گوشه دفتر شایان و برای خودم مشغولم. ماجرا هم تقریبا همان است فقط جهتش معکوس شده. دارند راجع به برون سپاری کارهای نرم‌افزاری‌شان به کشورهای با دست‌مزد ارزان صحبت می‌کنند. مرخصی را نصفه می‌شکنم. مطالب بحث برانگیز و جدی نخواهم نوشت چون نمی‌خواهم خودم را درگیر کامنت‌ها و این‌ها کنم ولی شخصی خواهم نوشت.

ظاهرا برخی دوستان نمی‌خواهند بگذارند ما سرمان به درس و مشق‌مان باشد و از وبلاگ و سیاست به دور باشیم. کامنت‌هایی می‌گذارند و برداشت‌هایی از مطلب می‌کنند که آدم مجبور می‌شود جواب بدهد: ۱) من طرف‌دار خاتمی هستم و در حد خودم برای آمدنش تلاش کردم. الان هم امیدوارم خاتمی در انتخابات برنده شود که اگر نشود در تصمیمات آینده زندگی من تغییرات مهمی رخ خواهد داد. نگرانی من این است که با شعارهایی بیاید که نتواند پیروز شود یا با تیم ضعیفی بیاید که نتواند توفیق اجرایی مناسب داشته باشد. ۲) دولت خاتمی به لحاظ اقتصادی موفق بوده است. نیازی به یادآوری آن نیست. فقط بدانید که بخشی از همان مردان/زنانی که آن موفقیت‌ها را ایجاد کردند الان از خاتمی دل‌خور هستند و ممکن است این‌ بار هم‌راه او نباشند. نگرانی من این بود که حتی نسبت به دفعه قبل با چهره‌هایی غیراجرایی‌تر ظاهر شود. ۳) خاتمی لزوما سخن‌ران خوبی نیست. من چندین و چند بار پای سخن‌رانی‌هایش در ایران و خارج بوده‌ام. حوصله مخاطب را سر می‌برد و به نکات ملموس و انضمامی اشاره نمی‌کند. این را باید به او متذکر شد. تیپ صحبت‌های خاتمی برای مدتی جذاب است و بعد از آن کشش خود را از دست می‌دهد. ۴) من اگر باشد در ذهنم خاتمی را با کسی مقایسه کنم و او را به الگوبرداری از رفتار آن‌ها توصیه کنم کسانی را در ذهن می‌آورم که در قد و قواره خود خانمی یا بالاتر از او هستند از جمله آقای هاشمی. حتما شوخی می‌کنید که موقع نوشتن این مطلب رقیب فعلی‌اش در ذهنم بوده است. ۵) خوش‌حال‌ام که سال‌ها است که خط سیاسی‌ام روشن است: تکنوکراسی عمل‌گرایانه اصلاح‌طلبانه. هر وقت در هر انتخاباتی و هر جایی مطلبی نوشته‌ام از این جریان فکری دفاع‌ کرده و می‌کنم. ۶) مگر به نقد شفاف معتقد نیستیم؟ بگذارید صریح و گزنده...ادامه مطلب ...

آقای خاتمی عزیز به خودتان هم گفتم، این‌جا تکرار می‌کنم. درست دوازده سال پیش این موقع‌ها بود. شب احیای سال ۷۵ که در آن هوای سرد ساعت‌ها کف کوچه شهید رجب‌بیگی نشستیم و سخن‌رانی شما را در باب “علی و آزادی” گوش کردیم و دل‌های‌مان پر از امید شد که این چنین آدمی قرار است به زودی نامزد انتخابات شود. شدید و بردید و ما هوایی شدیم و آن شد که شد. از آن طرف یادم هست که درست یک سال بعد از شروع کارتان بود که دیداری با غلامحسین کرباسچی داشتیم. روز ۱۷ آذر سال ۷۷ بود و شما روز قبلش در دانش‌گاهی سخن‌رانی کرده بودید. کرباسچی در میان بهت ما به وضوح گفت که از شما ناامید شده است. گفت که با این نوع حرف زدن و این جور شعارها نمی‌شود مملکت را اداره کرد که مملکت‌داری آدم عمل می‌خواهد و نه سخن‌ران جمع‌های هیجانی دانش‌جویی. آن موقع حرفش را نفهمیدیم و مخالفش بودیم. چند سالی گذشت تا فهمیدیم چه‌قدر عمیق رمز ماجرا را بیان کرده بود. این دو خاطره را گفتم تا اصل حرفم را بزنم که اگر شما ام‌روز همان سخن‌رانی ۱۲ سال پیش را بکنید دیگر هیچ امیدی در دل‌ها بر نمی‌انگیزد. آقای خاتمی آن روزها تمام شد. آدم‌ها واقع‌بین شده‌اند و سیاست‌های ملموس طلب می‌کنند. فرق رییس جمهور و سرمقاله‌نویس روزنامه را خوب می‌فهمند و من نمی‌دانم شما چرا هنوز اصرار دارید که در قامت رییس جمهور مورد نیاز این روزها ظاهر نشوید. به همین خاطر هم نگران بودم که نکند فردا دوباره با همان صحبت‌های همیشگی قدیمی به میدان بیایید و این را نوشتم. خاتمی عزیز مردم این قدر کلی‌گویی راجع به آزادی و مردم‌سالاری و کرامت انسانی و کانت و فارابی شنیده‌اند که گوش‌شان پر پر پر است. بیش این خسته‌ و دل‌زده‌شان نکنید. بیایید و کارهایی که در دور گذشته نکردید...ادامه مطلب ...

من برای سه ماه در مرخصی وبلاگی خواهم بود. در این مدت محقق مهمان در مرکز Energy Finance دانش‌گاه تگزاس در آستین خواهم بود و با شریدن تیتمن که احتمالا برای کسانی که در حوزه فاینانس کار می‌کنند نامی آشنا است کار می‌کنم. آستین شهری است که دوستان هم‌دل و هم‌فکر فراوانی دارم و خیلی مشتاقم که دوباره برای مدتی حضور در جمع رفقای قدیمی و یادآوری خاطرات شیرین کارهای مشترک‌ قبلی و مهم‌تر از آن گفت و گو برای ایده‌ها و کارهای مشترک آینده در ایران را تجربه کنم. تصمیم گرفتم حالا که وقت اندکی برای یادگیری در آن‌جا دارم یک مرخصی وبلاگی/اینترنتی بگیرم که از فضای وبلاگ و اینترنت و کلا ایران کمی دور باشم و بتوانم تمام وقت و انرژی‌ام را روی بهره‌ بردن از درس‌ها و سمینارها و جلو بردن دو سه تا مقاله‌ای که در دست دارم متمرکز کنم. حوزه مالیه انرژی (و محصولات معدنی)، یکی از سه حوزه اصلی است که برای خودم انتخاب کرده‌ام که در ایران هم جدید است و هم زمینه کاربرد عملی فراوان دارد. امیدوارم کل این سفر دست آخر فایده‌ای داشته باشد. مشتاقم در سفرهای گاه و بی‌گاه این طرف و آن طرف رفقای قدیمی را هم ببینم. فعلا که این آخر هفته در نیویورک مزاحم پویان می‌شوم تا با هم راه‌حل نهایی هدایت مخالفان اقتصاد آزاد به راه راست و نیز خلط‌کنندگان اوراق قرضه و مشارکت را تهیه کنیم :)) پ.ن۱: متوجه شدم که فایل حیدربابا روی سایت من مشکل پیدا کرده بود. ظاهرا سرور من اجازه قرار دادن فایل صوتی بزرگ را نمی‌دهد. می‌توانید از این‌جا این فایل را دریافت کنید. پ.ن۲: به این مرخصی‌ها می‌گویند ابزار تعهد (Commitment Device) و گرنه اگر اعتیاد نبود می‌شد اعلام نکرد و خیلی ساده سه ماه ننوشت. چیزی در مایه‌های بستن معتادان به تخت 🙂

فرشید یزدانی این مطلب را در البرز نوشته بود. من هم این نقد را برایش نوشتم.

ام‌سال تعداد قابل توجهی SOP از دوستان ایرانی خوانده‌ام. الان دیگر وقت پذیرش خیلی از دانش‌گاه‌های آمریکایی گذشته است ولی برای اکثر دانش‌گاه‌های اروپایی فرصت باقی است لذا ممکن است این توصیه هنوز به درد بخورد. مشکل اساسی که من در بسیاری از SOP‌های ایرانی دیده‌ام اشتباه گرفتن آن با CV است. قرار نیست از اس‌اوپی بگویید شما که هستید. این را در بخش دیگری از بسته پذیرش که اسمش سی‌وی است انجام می‌دهد. برای یک اس‌اوپی خوب یک پاراگراف بسیار فشرده از گذشته کاری و تحصیلی و مهارت‌های درخشان شما کافی است. بقیه آن باید بگوید که شما دقیقا می‌خواهید روی چه موضوعاتی تحقیق کنید. چرا این موضوعات مهم هستند و شما چه سوالات جذابی را هدف قرار می‌دهید. هر قدر که بیش‌تر بتوانید نشان بدهید که مسایل جذاب و دست اول را تشخیص می‌دهید و با زبان علمی در آن حوزه آشناتر هستید اس‌او‌پی قوی‌تری خواهید داشت. ضمنا باید خواننده را قانع کنید که شما یک اس‌اوپی استاندارد را برای همه دانش‌گاه‌ها کپی نکرده‌اید. سعی کنید تا می‌توانید نامه را اختصاصی آن دانش‌گاه بنویسید. دقت کنید که خیلی دانش‌گاه‌ها می‌دانند که علایق تحقیقاتی شما ممکن است بعد از گذراندن درس‌ها تغییر کند ولی اس‌اوپی ابزار علامت‌دهی از کیفیت ذهنی و تحقیقی شما است. این کیفیت با بیان “منم که رستم بود پهلوان” منتقل نمی‌شود بل‌که با بیان موضوعات تحقیق است که آشکار می‌شود. یک نکته نهایی: این که شما از کشوری می‌آیید که نفت‌خیز است و دولت بزرگ دارد و الخ و پس شما می‌خواهید تز دکترای‌تان در زمینه طراحی نظام دولت در کشورهای نفت‌خیز فارسی‌زبان باشد (هر چند تجربه نشان داده است که در عمل تز دکترای‌تان بعد از گذراندن دوره دو ساله درس‌های دکترا احتمالا به چیزی درباره قیمت‌گذاری آپشن‌های اگزوتیک یا تخمین‌هایی در باب انتشار CO2تغییر خواهد کرد) برای ما قابل فهم است ولی برای...ادامه مطلب ...