ترم بهار نیمه دومی کلاسی را در زمینه سیاست انرژی نو درس می‌دهم و چون درس جدیدی است دست‌مان برای موضوعات باز است. پارسال که برای اولین بار درس می‌دادم به دانش‌جوها گفتم که می‌خواهم جلسه آخر فضای بحث را کمی عوض کنم: یک جلسه را به بحث رابطه انرژی و توسعه و به طور مشخص تعامل انرژی با موضوع جنسیت و فقر اختصاص دادم. ادبیات موضوع لزوما به لحاظ نظری خیلی پخته و پیش‌رفته نیست ولی به هر حال موضوعات جالب و مهمی را – خصوصا از زاویه امپریکال – تحلیل کرده است: از جمله موضوع هزینه نامتقارن انرژی برای طبقات محروم و این‌که چه طور افزایش دست‌رسی به انرژی در مناطق فقیر از زاویه تحلیل جنسیتی اثرات متفاوتی دارد. در بسیار از نقاط جهان زنان بیش‌ترین تماس را با مساله انرژی دارند٬ غذا تهیه می‌کنند و لذا در معرض دود و گازهای سمی اجاق‌های سنتی هستند و مسوولیت تهیه هیزم و خاشاک معمولا بر عهده زنان است (همان طور که در موضوع آب هم همین موضوع را داریم). لذا پیش‌رفت‌های نسبتا ساده‌ای مثل افزایش‌ دست‌رسی به چراغ خوراک‌پزی نفتی گاه ساعت‌ها در وقت زنان صرفه‌جویی می‌کند. این وقت صرفه‌جویی شده بین فعالیت‌های دیگری مثل مشارکت در بازار کار٬ تولید خانگی٬ آموزش٬ تفریحات یا صرف وقت بیش‌تر با کودکان تقسیم می‌شود. مثل خیلی مسایل دیگر جنبه جنسیتی انرژی موضوعی پنهان و ساکت بود که در سال‌های اخیر بیش‌تر مورد توجه قرار گرفته است. (این منبع را ببینید) علاوه بر مقالات یک شماره ویژه از مجله Energy Policy که روی موضوع اجاق‌های غیردودزا بوده یک مقاله مهم و جالب در این زمینه که در کلاس روی آن بحث می‌کنیم این مقاله از Taryn Dinkelman است که تاثیر دست‌رسی به شبکه برق روی اشتغال زنان را نشان می‌دهد. مثل خیلی مسایل دیگر نمی‌توانیم صرفا به هم‌بستگی این دو متغیر نگاه کنیم...ادامه مطلب ...

دوستان تجارت فردا خواسته بودند تا مقاله‌ای مروری در مورد رابطه (یا در واقع تضادهای) اقتصاد آزاد و فمینیسم بنویسم. من پژوهش‌گر مسایل زنان نیستم ولی به خاطر علاقه‌ و حساسیتم به موضوع مقالات مربوط به جنسیت را در داخل مطالعات اقتصاد کار و اقتصاد توسعه دنبال می‌کنم. نتیجه‌اش شد این مقاله که بیش‌تر طرح موضوعی مقدماتی از دید یک نفر علاقه‌مند به موضوع است٬ با تمرکز بیش‌تر به سمت نقد کردن اقتصاددانان. چون مطلب تعدادی پانوشت دارد فایل پی‌دی‌اف اش به‌تر خوانده می‌شود.

نقدهای رادیکال‌تر معطوف به برابری دست‌مزد و فرصت‌های شغلی زن و مرد به درستی اشاره می‌کنند که صرف به بود شرایط آموزشی٬ رفع قوانین تبعیض‌آمیز و اعطای فرصت‌های بیش‌تر در قالب تبعیض مثبت ممکن است همه مساله را حل نکند (هر چند که به طور تاریخی شکاف دست‌مزد زن و مرد را تا حد زیادی کاهش داده است). در انتها به هر حال برخی ویژگی‌های فیزیولوژیک زن و مرد با هم تفاوت خواهند داشت. ضمن این‌که تفاوت‌هایی در نقش اجتماعی و نابرابری‌های دیگری در فضای جامعه وجود خواهد داشت که عمل‌کرد شغلی را تحت تاثیر قرار می‌دهد. مثلا امنیت نظام حمل و نقل برای برگشتن به خانه در ساعت تاریکی برای زن و مرد یک‌سان نیست. لذا حتی اگر محیط‌ کار برابر باشد فشار به زنان برای بازگشتن پیش از تاریک شدن هوا شرایط آن‌ها را در محیط کاری تضعیف خواهد کرد. مثال دیگرش بارداری است که امری مختص زنان است و تغییرات جسمی مربوط به آن در هر صورت وقفه‌ای روی مسیر کاری زنان ایجاد می‌کند. در مقابل ساختار محیط کار٬ فناوری انجام امور٬ مفاهیمی مثل زمان‌بندی و برنامه کاری و قواعد حاکم بر ارزیابی عمل‌کرد هم‌چنان تا حد زیادی مردانه است و لذا زنان نهایتا باید در زمینی که قواعدش تا حد زیادی توسط مردان چیده شده است بازی کنند. مثال پیش‌پا افتاده‌اش برای این فضای مردانه تغییر هورمونی زنان در طول ماه است. هر چند تک‌‌تک زنان با هم تفاوت‌هایی در این زمینه خواهند داشت و مثلا به مدد برخی داروها می‌توان تا حدی مساله را تحت کنترل درآورد ولی هم‌چنان زنان زیادی خواهند بود که چند روز در ماه توانایی جسمی یا روحی متفاوت‌تری برای کار کردن خواهند داشت. حال فرض کنید که خانمی مسوولیتی دارد که باید بر اساس برنامه‌زمان بندی غیرمنعطفی وظیفه‌ای را انجام بدهد (مثلا خلبان است یا پزشک شیفتی یا استاد دانش‌گاه)....ادامه مطلب ...