این پست قبلی را که نوشتم ایمیل های جالبی دریافت کردم که اطلاعات مفیدی از تیپ خواننده های وبلاگ می داد. دیدم ایده بدی نیست اگر هر وبلاگ نویسی یک تخمینی از کل خوانندگانش داشته باشد و ببیند به طور متوسط خواننده ها از چه تیپ هایی هستند. ضمن این که وقتی می فهمی دوست و آشنای قدیمی و یا کسی که تو هم او را می شناختی ولی با هم سلام و علیک ندارید وبلاگت را می خوانده و تو خبر نداشتی خیلی هیجان انگیز می شود. حالا می خواهم این خواهش را بکنم که هر کدام از دوستان که مایل بود این پایین کامنتی راجع به خودش بگذارد. اگر تمایل داشتید و اسم و ایمیل واقعی گذاشتید که چه به تر و گرنه ممکن است فقط ترجیح دهید کمی راجع به خودتان بگویید و بس. ضمنا اگر به قول معروف انتقادات و پیشنهادات خودتان را هم بیان کنید که منتی بیش تر بر من نهاده اید.

می خواهم یک لیست ایمیل درست کنم از بچه های داخل و خارج که اقتصاد یا رشته های مرتبط با آن می خوانند یا خوانده اند تا گاهی اگر مقاله ای چیزی بود بفرستم یا چیزهایی را به بحث بگذارم و الخ. یکی از کارکرد های مهمش ارزیابی وضعیت علمی این رشته در داخل و تحولات و پیش رفت هایش و احیانا کم بودهایش و مباحثی که در دروس مطرح می شود یا نمی شود و مقایسه برنامه های آموزشی داخل با خارج است که شاید برای هر دو گروه داخلی ها و خارج نشین ها (خصوصا آن هایی که قصد بازگشت دارند) مفید باشد. البته در قدم بعدی بحث ها به وبلاگ هم کشیده می شود. دوستان اگر لطف کنند ایمیلی به من بزنند یا کامنتی هم راه با ایمیل شان بگذارند (شاید این راه راحت تر باشد). لطفا محل و رشته تحصیلی را ذکر کنید. ایمیل بعضی هاتان را دارم ولی لطفا کنید یک بار دیگر بگذارید برای احتیاط. یه جور آمارگیری هم هست. ممنون. پ.ت: الان یه چیزی دیدم که مایه مباهات شد. هاشم پسران که فکر کنم شناخته شده ترین اقتصاددان ایرانی در سطح بین المللی است توی رروزمه اش گفته که سه تا دانشگاه استاد مدعو بوده. یکی اش همین موسسه ما توی وینه. پس انگار این دانشگاه ما خیلی هم جای در پیتی نیست. ضمن این که فهمیدم من اولین ایرانی نیستم که قدم در این جا گذاشته ام. 🙂

مرحوم دکتر حسین عظیمی که برای سال ها چهره درخشان اقتصاد توسعه در ایران به شمار می رفت چند مقاله و سخن رانی معروف داشت که تقریبا تمامی اندیشه اش حول آن ها دور می زد. یکی از آن ها مطلبی بود که در مورد نقش نهادها در توسعه داشت. عظیمی می گفت که برای توسعه ۱۵ نهاد (اگر اشتباه نکنم) لازم است و بعد شروع می کرد به فهرست کردن این نهادها و نقش آن ها: قوه قضاییه مستقل، دانشگاه، رسانه ها، نوآوری و … این نگاهی است که من بهش می گویم نگاه روایت گرانه یا منبری. یک خاصیت نگاه منبری این است که حرف های درستی می زند ولی حرف هایش این قدر درست است که از فرط کلی یا بدیهی بودن به دردی نمی خورد. به نظرم از یک اقتصاددان قابل قبول نیست که توضیحش را به این حد محدود کند. اقتصاددان باید توضیحی ارائه دهند که به ما نشان دهد که چرا این نهادها نتوانسته اند پا بگیرند یا کارکرد درست داشته باشند و این توضیح باید بر مبنای *نظریه های اقتصادی* استوار باشد. چنین توضیحی در قدم بعدی به سیاست گزاران امکان می دهد که به این فکر کنند که چه سیاست ها و مکانیسم هایی را دنبال کنند که منجر به کارکرد درست نهادها شود. این روی کرد جدیدی است که اقتصاد توسعه مدرن را از نسخه قدیمی آن متمایز می کند. من شخصا دکتر عظیمی را دوست داشتم. چند باری که ملاقاتش کردم او را انسان متین و دردمندی یافتم. با این همه نمی توانم این را انکار کنم که او خصوصا در اواخر عمرش چندان نقش یک اقتصاددان را بازی نمی کرد. یک چالش نسل جدید اقتصادخوانده ها در ایران پاک کردن تصوری است که در مورد اقتصاد توسعه در ایران از مرحوم عظیمی به یادگار مانده است.

اقتصاد اطلاعات (Information Economy) مبحثی نسبتا جدیدی در اقتصاد است که یک کاربرد جالب آن بررسی دلایل شکست نهادها و سیاست ها در جامعه است. یک موضوع محوری در اقتصاد اطلاعات عدم تقارن اطلاعات (Information Asyemmtry) بین دو طرف مبادله است که یک نمونه معروف آن انتخاب معکوس (Adverse Selection) است. انتخاب معکوس از نمونه هایی صحبت می کند که تصمیم گیری یک طرف وابسته به اطلاعاتی است که فقط برای خود او آشکار است و ندانستن آن برای طرف مقابل باعث می شود تا نتایج فرآیند به شدت به ضررش تمام شود. دو مثال عینی برای انتخاب معکوس در نظام پرسنلی سازمان های ایرانی رخ می دهد. بر اساس نظام هماهنگ پرداخت ها حقوق مشخصی برای دارندگان یک مدرک تحصیلی پیش نهاد می شود. تصمیم گیری برای انتخاب شغل دولتی به این بستگی دارد که فرد چه فرصت های دیگری در اختیار دارد و البته این اطلاعی است که فقط خود او دارد. هر چه فرد توان مندتر باشد شانس بیش تری در بازار کار خصوصی داشته و کم تر تمایل به استخدام دارد. در نتیجه این مکانیسم باعث می شود که تنها کسانی که بازدهی واقعی کارشان کم تر از حقوق پیش نهاد شده توسط دولت است مشتاق دریافت شغل باشند. هر قدر فرد ضعیف تر باشد تمایل او برای قبول شغل بیش تر می شود و در نتیجه نظام دولتی معمولا افراد با کیفیت پایین را جذب می کند. مثال دیگرش در قضیه تعدیل نیرو رخ می دهد. به خاطر قوانین کار کشور ما شرکت ها نمی توانند به راحتی نیروی کار را اخراج کنند. در نتیجه وقتی به خاطر تجدید ساختار قصد کاهش نیروی انسانی خود را دارند باید با دادن پول و چیزهای این جوری افراد را تشویق به ترک داوطلبانه شرکت کنند. روشن است که وقتی شرکت می گوید هر کارگری که خودش شرکت...ادامه مطلب ...

ویکی پدیا در بحث فرار مغزها می نویسد که ایران بزرگ ترین میزان فرار مغزها را در بین کشورهای در حال توسعه دارد. من که می دانید به این جور آمارهای جذاب و روزنامه پسند که مورد علاقه مردم و مسوولین کشورمان هم است به شدت بدبین هستم و معمولا باورش نمی کنم. وقتی توی ویکی دیدمش گفتم نکنه خبری است. دنبال سورس خبر گشتم. دیدم از واشنگتن پریسم نقل کرده که خوب با توجه به سایت فارسی اش احتمالا خیلی منبع معتبری نیست. بیش تر می گردم و می بینم خیلی ها به این خبر استناد کرده اند ولی هیچ کس لینک گزارشی که ادعا می کنند توسط صندوق بین المللی پول تهیه شده است را توی صفحه اش ندارد. سعی می کنم از طریق سایت صندوق گزارش را پیدا کنم. چیزی پیدا می کنم که عدد و ارقامش به این ادعاها می خورد ولی من هرچه نگاه می کنم چنین نتیجه گیری که ایران بالاترین رقم فرار مغزها را دارد را درونش نمی بینم. حالا از دو حالت خارج نیست. یا من خوب نگشتم و یا طبق معمول یکی یه چیزی گفته بقیه هم زود برداشتن و حرفش را کپی کردند. حالا از این حرف ها گذشته اگر از شما بپرسند که چرا ایرانی ها مهاجرت می کنند غیر از دو دلیل بدیهی فرصت های کاری به تر و زندگی اجتماعی سهل تر چه چیزهای دیگری می شود گفت؟

از زمان یونان باستان که بگذریم تا الان دموکراسی مستقیم که در آن مردم شخصا به موضوعات رای می دهند تقریبا جایی برقرار نشده است و به جای آن دموکراسی مبتنی بر نمایندگی مرسوم بوده است. اخیرا برخی که از پیش رفت فن آوری اطلاعات هیجان زده شده اند پیش نهاد کرده اند که این مدل دموکراسی می تواند احیاء شود. بر اساس این دیدگاه عملا ما شاهد انحلال مجلس ها خواهیم بود چرا که تمامی موضوعات می تواند به طور مستقیم به رای مردم گذاشته شود و هر کسی به سادگی از طریق رایانه شخصی اش رایش را اعلام کند. چنین مکانیسمی در کشورهای ثروت مند که زیرساخت مناسب ارتباطی دارند به سادگی قابل تحقق است. ماجرا جذاب به نظر می رسد ولی به این سادگی هم نیست. اول این که باز این مساله این که باید عده ای به نمایندگی از مردم دستور جلسه رای گیری و گزینه ها را تهیه کرده و در مورد آن به مخالفت و موافقت بپردازند باقی می ماند و لذا چیزی شبیه مجلس خواهیم داشت. ضمن این که در نظام پارلمانی نمایندگان به صورت حرفه ای تمام وقت خود را صرف بررسی موضوعات قانونی می کنند در حالی که مردم عادی چنین فرصت و توانایی را ندارند و لذا رای مستقیم آن ها احتمالا از کیفیت پایینی برخوردار خواهد بود. یک لحظه تصور کنید که لایحه بودجه را به رای مستقیم همه مردم بگذاریم. مساله مهم تر این است که تمامی دموکراسی ها عملا مکانیسم هایی در درون خود دارند که مانع از انتقال خواسته های فوری مردم به سطح قانون گذاری می شود. فرض کنید که نظام رای گیری اینترنتی برقرار شده باشد در این صورت هر زمان که مساله ای مثل قتل ونگوگ یا موضوع کاریکاتورها پیش بیاید مردم تحریک شده ممکن است رای هایی بدهند که چندان معقول نباشد....ادامه مطلب ...

احمد سیف عزیز زحمت کشیده و ترجمه نسبتا طولانی از یک مقاله را در وبلاگش آورده است. نویسنده اصلی در این مقاله روی کرد اقتصاد بازار آزاد را نقد می کند و فی المثل می گوید: «اگر شما اجاره ها را در سطح موثری کنترل کنید، اقتصاددانان محافظه کار برآورد می کنند که عرضه خانه های اجاره ای کاهش می یابد و کمبود خانه های اجاره ای اتفاق می افتد. آن چه که در این موارد، ثابت فرض شده است، دامنه عملیات بخش دولتی است. به وضوح کنترل اجاره، ساختمان سازی بخش خصوصی را برای این منظور کاهش می دهد، ولی اگر در همان شرایط، بخش دولتی یک برنامه ساختمان سازی اجتماعی ( یا به شکل تعاونی های مصرفی و یا خانه سازی غیر سودجویانه) در پیش بگیرد، دلیلی ندارد که کمبود خانه های اجازه ای پیش بیاید.» من به عنوان یک شاگرد کوچک اقتصاددانان محافظه کار باید بگویم که نویسنده خارجی این مقاله نه تنها اقتصاد بلکه مبانی ابتدایی منطق را هم خوب متوجه نشده است. اقتصاددانان وقتی صحبت از تاثیر یک سیاست بر یک متغیر می کنند در واقع پیش بینی از دنیای بیرون می کنند. یعنی به وضوح می گویند که اگر اجاره ها را زیر قیمت تعادلی تثبیت کنید عده ای خانه گیرشان نمی آید. این که دولت خانه بسازد یا نسازد ربطی به نتایج این گزاره ندارد. یک بار دیگر به ادعایش فکر کنید تا منظور من را دریابید. خطای دیگر دوستمان ندانستن مبانی اقتصاد خرد است. اگر دولت قادر است که آن قدر خانه بسازد که خلاء ایجاد شده ناشی از قیمت دستوری را پر کند اصلا نیازی ندارد که قیمت ها را تثبیت کند. نمودار عرضه و تقاضا را بکشید و خودتان متوجه می شوید که با این شیفت عرضه ناشی از خانه سازی دولت قیمت تعادلی بازار خود به خود همان قیمت...ادامه مطلب ...

آمریکا در برابر بحران هسته ای ایران سه گزینه دارد: حمله نظامی، فشار سیاسی بین اللملی و یا پذیرش ایران به عنوان یک کشور دارای توان هسته ای. واحد پیش بینی اقتصادی مجله اکونومیست (EIU) که یکی از معتبرترین مراکز پیش بینی در دنیا است معتقد است گزینه سوم محتمل ترین گزینه است.

الان به خودم آمدم دیدم این یک سال و نیمی که از وطن دور بودم چه قدر از معشوقه های فکری ام یعنی فلسفه و دین پژوهی دور افتاده ام. یادش بخیر دفتر مطالعات فرهنگی، موسسه معرفت و پژوهش، انتشارات صراط، کانون توحید، جلسات خانه هنرمندان و دوستانی که محروم شدن از هم صحبتی شان را با تمام وجود حس می کنم. آن بحث ها حلاوت و گرمی بی نظیری داشت که لذتشان هرگز در محیط سرد کار و زندگی این جا تکرار نمی شود. کاش می توانستم این وبلاگ را همان طوری که روز اول می خواستم بنویسم. نیمی اقتصاد و نیمی فلسفه …

گفتم که این تصور که خلق نقدینگی جدید برای تامین بودجه عمرانی تورم زا نیست موضوعی مورد باور خیلی از سیاست مداران ایرانی بوده است و قرار شد چیزی در موردش بنویسم. امروز شرق مقاله ام را چاپ کرده. راستی فایل اکسل رژیم را فراموش نکرده ام. داشتم تکمیلش می کردم ولی یک دفعه سرم خیلی شلوغ شد و عقب افتاد. خدا بخواهد به زودی تمامش می کنم.