در ایران بسیاری از طرح های توسعه در واقع صرفا مکانیسمی برای توزیع پول هستند و بس. طرح تکفا مثال بارز قضیه بود که اگر اشتباه نکنم ۲۰۰ میلیارد تومان بودجه در آن پخش شد و فقط باعث شد وضع عده ای از فعالین صنعت رایانه و مشاوران آی تی (بلی می دانم از جمله آقای …) بهتر شود. یادم نمی رود یک بار جایی سخنرانی داشتم و اتفاقا یکی از مسوولین طرح تکفا هم آن جا بود. بعد از سخنرانی آمد و گفت این ایده ای که دادی جالب بود زود یک پروپوزال بده که بودجه ای بهت بدیم و روی قضیه کار کن. اگر از آن “زرنگ های” روزگار بودم احتمالا بهش پاسخ مثبت می دادم و در همان قدم اول ۳۰-۴۰ میلیونی به جیب می زدم. برایش توضیح دادم که گرچه ایده من ممکن است جالب باشد ولی من آدم پیاده ساز آن نیستم و به یک سری دیگر از رفقا سپردم که اگر دوست داشتند ماجرا را دنبال کنند. از آن روز همیشه پیش خودم فکر می کنم که وقتی به منی که نه سر پیاز بودم و نه ته پیاز و کل آشنایی ایشان با من در حد شنیدن یک سخنرانی کوتاه بود این قدر راحت پیشنهاد دادن پروژه می دهند و هیچ هم نگران نیستند که آیا از من کاری بیرون می آید یا نه تکلیف دوست و آشنا و شرکت های حرفه ای از این خوان گسترده چه می شود. تکفا البته تنها مورد از این قضایا در ایران نبود. می توانید ده ها طرح توسعه دیگر اسم ببرید: من چندتایی که خودم از نزدیک دیده بودم را اسم می برم: مرکز صنایع نوین که جیب عده زیادی از رفقای ما را پر کرد و برایشان ده ها سفر خارجی مجانی تراشید، صندوق حمایت از صنایع الکترونیک، طرح توسعه مدیریت شهری در شهرداری تهران که بیش از یک میلیارد پول را هدر داد و تهش یک اپسیلون برای شهر خروجی مفید تولید نکرد (یکی از شرم ساری های همیشگی من همکاری با معاونت مجری این طرح است)، طرح ارتقاء معاونت تحقیقات وزارت صنایع، …
حالا این قضایا را مقایسه می کنم با این وی جی اس اف خودمان. وی جی اس اف در واقع یک پروژه پایلوت برای پیاده سازی سیستم تحصیل پی اچ دی به سبک آمریکای شمالی در اتریش است و آکادمی علوم اتریش متعهد شده تا هزینه آن را برای یک دوره زمانی تامین کند و بعد از آن مدرسه خودش به لحاظ مالی خودکفا شود. الان سه سال از تامین مالی اولیه پروژه گذشته و سه گروه دانشجو جذب شده اند و نوبت اولین ارزیابی رسیده است. ارزیابی هم این طوری انجام می شود که آکادمی یک هیات ژوری خارجی (غیر اتریشی) که شامل متخصصین برجسته این حوزه است را تشکیل داده و قرار است آنان یک در نشست یک روزه فشرده دستاوردهای وی جی اس اف را از نزدیک ارزیابی کنند و بعد به دولت اتریش بگویند که آیا ادامه سرمایه گذاری روی این طرح عقلانی است یا به تر است متوقف شود. عمده کارشان هم با دانشجویان است و می خواهند کیفیت دانشجویان و تحقیقات آن ها را ارزیابی کنند. باز تصور می کنم اگر ایران بود چه کارهای نشده ای به حساب این پروژه گذاشته می شود و چه پرزنت های شگفت انگیزی آماده می شد. تنها چیزی که از ما خواسته اند این است که شش اسلاید از تحقیقمان آماده کنیم تا آن ها پوسترش کنند و بعد چند ساعتی کنار پوسترهایمان بایستیم تا اعضای ژوری از نزدیک با ما گفت و گو کنند.
احتمالا بخشی از این که یک کشوری به طور ملموس پیش رفت می کند و یک کشوری مرتبا منابعش را هدر می دهد و دور خودش می چرخد به این تفاوت های جزیی بر می گردد.
